Türkiye Psikiyatri Derneği (TPD), sağlık çalışanları için COVID-19 salgınında hasta ve hasta yakınlarına kötü haber ve ölüm haberi verme önerilerini içeren bir kılavuz hazırladı. Kılavuzdaki önerilerden bir bölümünü aşağıda bulabilirsiniz:

Sağlık hizmeti verilen ortamlarda hastalık tanısı ya da ölüm gibi kötü haberleri verme, hasta ve ailesi için olduğu kadar sağlık çalışanları için de streslidir. Bulaşıcı olması gibi nedenlerle korku yaratan, damgalanma riski yüksek hastalıklarda veya buna bağlı ölüm olayı sonrasında bilgilendirme görevi daha da zorlu olabilmektedir.

Sağlık çalışanlarının COVID-19 salgını sürecinde verdikleri kötü haber kapsamında, hastaya kendisinde COVID-19 saptandığı, yakınlarına hastanın durumunun ağırlaştığı ya da hastanın kaybedildiğinin haberini vermek bulunmaktadır.

Bu bilgilendirme hastada ve ailesinde şaşkınlık, şok olma, dehşete düşme, yoğun acı ve öfkelenme gibi duygular yaratabilir, baş edememe, kabullenmeme ve öfkeyle sert davranışlar gösterme gibi tepkilere yol açabilir.

Normal şartlar altında kötü haber en iyi yüz yüze verilir. Bu nedenle bilgi verilecek kişi hastaneye davet edilmelidir. Ancak pandemi nedeniyle hasta yakınlarının hastaneye gelmemeleri gerekliliği vurgulanmakta, servislere ve yoğun bakım ünitelerine refakatçi veya ziyaretçi kabul edilmemektedir. Bu sebeple bu sürece özgü olarak kötü haberlerin telefonla verilmesi zorunluluğu gelişmiştir.

Haberi hastayı takip eden hekim ya da sağlık görevlisinin vermesi uygundur. Bu konuda daha önce deneyimi olmayan sağlık çalışanının görevlendirilmesi uygun değildir. Mümkünse sağlık çalışanına bu deneyim, daha önceden bu görüşmeleri yapmış bir meslektaşına görüşmeler sırasında refakat etmesi sağlanarak kazandırılmalıdır.

Özellikle önceden bir temas olmamış̧ ise, haber verecek kişinin kendini tanıtıp, aradığı yeri belirterek görüşmeye başlaması gerekmektedir. Hızlıca ses tonu duruma uygun olarak ayarlanmalı ve kötü bir haber almak üzere oldukları belirtilmelidir. “Üzülerek size kötü bir haber vermek durumundayım” gibi.

Haberi verirken net, teknik olmayan, kolay anlaşılır, somut bir dil kullanılmalıdır. Soyut, muğlak ya da kafa karışıklığına yol açabilecek deyimler kullanılmamalıdır.

Haberi verdikten sonra kişinin verilen haberi anladığından emin olunmalı, kişiye haberi algılayıp, anlaması ve tepki vermesi açısından zaman tanınmalıdır.

Haber verilen kişide, hissizlik, şok, şaşkınlık, inanmama, öfke, suçlama, üzüntü, suçluluk hissi gibi tepkiler gözlenebilir. Kişinin duygusal tepkilerini ifade etmesine olanak tanınmalı, duygularının anlaşıldığı ifade edilmelidir. Kişinin duygusal tepkilerini yorumlamaktan, eleştirmekten ya da söyleyebileceklerine karşı savunmaya geçmekten kaçınmalıdır.

Yoğun iş temposunun yanı sıra kötü haber verme süreçlerinin ruhsal yükü de göz önünde bulundurularak, sağlık çalışanlarına psikolojik destek sağlanmalıdır.

Bu bağlamda Türkiye Psikiyatri Derneği Ruhsal Destek Hattı (08505326676) üzerinden 7/24 yardım alınabilir.

TPD’nin önerilerinin tamamına link üzerinden ulaşabilirsiniz:
https://www.psikiyatri.org.tr/TPDData/Uploads/files/HaberVermeCOVID-20042020.pdf

PP-UNP-TUR-0613 (Ağustos 2023)

Referans: Türkiye Psikiyatri Derneği Ruhsal Travma ve Afet Çalışma Birimi. Covid-19 Hastaları ve Aile Üyelerini Bilgilendirme: Sağlık Çalışanları İçin Kötü / Ölüm Haberi Verme Kılavuzu. https://www.psikiyatri.org.tr/TPDData/Uploads/files/HaberVermeCOVID- 20042020.pdf (Erişim tarihi 01.08.2023)