1800’lü yılların sonunda ve 1900’lü yılların başında, kardiyoloji çok büyük bir teknolojik yeniliğe tanık oldu: Elektrokardiyografinin icadı. Bu yenilik aritminin anlaşılmasını ve akabinde kalp pili tedavilerinin gelişmesini sağladı.

1887 yılında Londra, St. Mary's Hastanesi’nde fizyolog olan Augustus Desire Waller, Lippmann kapiler elektrometre ile bir ışık demetini saptırarak, insanlarda ilk yüzeysel elektrokardiyogramı kaydetti.
 

Alexander Muirhead, insanlarda elektrokardiyogramı kaydeden ilk kişi olmasına rağmen, Waller yaptıklarını rapor halinde yayınlayarak ve geniş deneyimler edinerek bunu klinik fizyolojiye konumlandırdı.

Waller, kalbin her atışta, bir elektriksel değişime uğradığını, bu değişimin kalbin bir ucunda başlayıp, diğer ucunda sonlandığını öğrendi. Kalbe ait bu elektromotif özelliklerin deri yüzeyinden ölçülebilir olabileceğini düşündü. Akabinde, evcil bulldog köpeği Jimmie’nin sağ ve sol ön ayaklarına veya arka ve ön patilerine elektrometre bağlayarak bunu denedi (Şekil 1).
 

O zamanlar, elektrokardiyogramın klinik önemi anlaşılmadı. Waller’in kendisi bile “Elektrokardiyografinin hastanelerde çok geniş biçimde kullanım alanı bulacağına inanmıyorum. En fazla, kardiyak işlevde ender rastlanılan anomalileri kaydetmede nadiren ya da ara sıra kullanılabilecek yeterliliği olacaktır.” demiştir.

Waller ders anlatırken, çoğu zaman köpeği Jimmie’yi denek olarak kullanıyordu. Bu sırada, Jimmie’nin ayaklarını elektrod görevi gören tuz içeren çanaklara daldırmaktaydı. İngiltere’de Avam Kamarası’nda (House of Commons) Waller’a bu konuda dava açıldı; Waller’ın bu “acımasız prosedürü” 1876 tarihli “Hayvanlara Zulüm Yasası”na göre değerlendirilme riskiyle karşı karşıya kaldı. Waller, bu itirazlara karşı çıkarak şöyle belirtti: “Eğer benim yüce arkadaşım denizde ayaklarıyla bir kere kürek çekmiş olsaydı, bu basit, eğlenceli deneyden edindiği tüm hislerin değerini anlardı. Jimmie hiçbir zaman şikayet etmedi.” 1892 yılında bu tanısal yaklaşımı bulmanın onurunu Waller ile paylaşan bir başka fizyolog vardı: Willem Einthoven (1860–1927). Einthoven, Lippmann kapiler elektrometre ile Avrupa’da 11 Nisan 1892’de ilk insan elektrokardiyogramını kaydetmiştir. Gözlemlenen dört farklı yönü başlangıçta A, B, C, D karakterleri ile göstermiş, sonradan alfabenin ortasından olan P, Q, R, S ve T harflerini benimsemiştir.

Çağdaşı bilim camiasında, Einthoven’ın metotlarına karşı yaygın bir şüphecilik vardı. Ancak Einthoven, yayın yapmaya devam etti ve 1913’te elektrokardiyogramların en temel hesaplaması olarak bilinen “Einthoven üçgeni”ni tanımladı ve bipolar elektrot sistemini ileri sürdü. Klasik ritimler elde edildi ve yayınlandı.

Einthoven ciddi, metodik ve teknik olarak mükemmeliyetçiydi. Yaklaşımını klinik problemlere uygulamaya da meraklıydı. String galvanometreyi geliştirmesindeki elektrokardiyografik çalışmaları sebebiyle 1924’te Fizyoloji ve Tıp alanında Nobel Ödülü’ne layık görüldü.


PP-UNP-TUR-0617 (Ağustos 2023)


Referans: Aquilina O. A brief history of cardiac pacing. Images Paediatr Cardiol. 2006;8(2):17-81.